Tag Archives: Dan McCallum

Angen dycnwch Awel Aman Tawe a dewrder Sioux Standing Rock

Fel buddsoddwyr a chefnogwyr i fudiad cymunedol cydweithredol Awel Aman Tawe, mae Charlotte a minnau’n falch iawn y bydd dau dyrbin gwynt Mynydd y Gwryd ger Pontardawe yn dod yn rhan o grid trydan Ynys Prydain o Ddydd Gwener, Rhagfyr 16, ymlaen.

Ar ben Mynydd y Gwryd, dau dyrbin newydd Awel Aman Tawe - yn eironig, yn ymyl hen waith glo brig.

Ar ben Mynydd y Gwryd, uwch Pontardawe, dau dyrbin gwynt newydd Awel Aman Tawe – symbolau o ynni glan ger safle hen waith glo brig.

Rydym yn llongyfarch Dan McCallum a’i dïm yng Nghwmllynfell ar y llwyddiant hwn. Buon nhw’n ymladd am flynyddoedd hir i godi’r tyrbinau yn wyneb arafwch a gwrthwynebiad gan awdurdodau cynllunio a chriw o feirniaid croch.

Neithiwr, cawsom fwynhau Cinio Nadolig a gynhaliwyd gan Awel Aman Tawe yn nhŷ bwyta George IV yng Nghwmtwrch Uchaf. Braf iawn oedd bod yn rhan o gynulliad ardderchog o bobl sydd mor effro i’r peryglon sy’n wynebu’r Ddaear o ganlyniad i Gynhesu Byd-eang. A braf iawn oedd clywed cymaint o Gymraeg yn cael ei siarad wrth i bobl ddod i adnabod ei gilydd.

Cam bach ond arwyddocaol yw llwyddiant Awel Aman Tawe. Dyma enghraifft o sut gall pobl Cymru ddod ynghyd yn eu cymunedau i ddechrau cynhyrchu trydan o ffynonellau di-garbon fel y gwynt, yr haul a dŵr. Mae grwpiau eraill ledled ein gwlad yn gweithio i’r un nod. Dymunwn iddynt hwy, hefyd, lwyddo – er y rhwystrau sydd o’u blaen.

Dyma newyddion da, yma yng Nghymru, wrth i’r flwyddyn ddod i ben o ran potensial gweithgarwch cymunedol. Gallwn ychwanegu at hynny lwyddiant cenedl frodorol y Sioux a’u cyfeillion yn Standing Rock, De Dakota, yr Unol Daleithiau. Wedi misoedd o ddioddef gan swyddogion diogelwch ymosodol, mae’r Sioux newydd ennill cefnogaeth yr Arlywydd Obama i’w hymgyrch i atal cynllwyn cwmni pwerus i wthio pibell olew dan eu tiroedd traddodiadol.

Mae lle i fod yn falch o lwyddiannau tebyg. Ond fe’u henillwyd mewn cyd-destun o ddatblygiadau annisgwyl ac amrywiol achosodd bryder gwirioneddol yn ystod 2016. Dyma flwyddyn, er enghraifft, sydd wedi cyflwyno Brexit a Donald Trump i dywyllu’n dyfodol, sydd wedi gweld militariaeth a dioddefaint dynol ar gynnydd enbyd, ac sydd wedi dangos yn ddi-ymwad bod effeithiau Cynhesu Byd-eang ar gynnydd brawychus.

Wrth gamu i 2017, cofiwn yr hen ymadrodd nad oes angen dim arall ar ddrygioni i lwyddo na bod pobl dda yn gwneud dim. Felly, i fynnu byd gwell, meddiannwn dycnwch Awel Aman Tawe yng Nghymru, a dewrder y Sioux yn Ne Dakota.

Dymunwn Nadolig Llawen a Blwyddyn Newydd Dda i bawb ohonoch!

‘Profiad pen y mynydd’ gydag ynni glân ar Fynydd y Gwrhyd?

Cefnogwyr fferm wynt Mynydd y Gwrhyd ar y safle gyda menter Awel Aman Tawe

Cefnogwyr fferm wynt Mynydd y Gwrhyd ar y safle gyda menter Awel Aman Tawe

Fe gethon ni brofiad pen y mynydd neithiwr, Charlotte a minnau’n rhan o griw hoff, gytun. Ond nid ‘profiad pen y mynydd’ fel byddai’r traddodiad capel yn edrych arno. Nid ymweliad yr ‘Ysbryd Glân’ gawson ni – am wn i – ond ninnau’n ymweld yn llawen â lleoliad Ynni Glân y dyfodol.

Peirianwyr Raymond Brown, Pen-y-bont ar Ogwr, yn esbonio'r gwaith i'r criw.

Peirianwyr Raymond Brown, Pen-y-bont ar Ogwr, yn esbonio’r gwaith i’r criw.

Roedden ni ar ben mynydd go iawn, sef Mynydd y Gwrhyd uwch Cwm Tawe. Ac roedd hi’n noson ysblennydd o hafaidd gyda golygfeydd ardderchog o’r copaon i’r môr. Fel cefnogwyr i fenter leol, gydweithredol Awel Aman Tawe, roedden ni’n cael ymweld â safle’r fferm wynt y bu’r fenter yn ymgyrchu i’w sefydlu ers 17 mlynedd. (Awel.coop)

Hywel gyda Dan McCallum, pennaeth Awel Aman Tawe.

Hywel, Y Papur Gwyrdd, gyda Dan McCallum, pennaeth Awel Aman Tawe.

Wrth i lafnau tyrbinau eraill droi’n osgeiddig yn yr awelon ar lethrau cyfagos, esboniodd y peirianwyr y cyfan i ni am brosiect Mynydd y Gwrhyd o’u safbwynt nhw. Gwthio ‘mlaen i baratoi’r safle maen nhw ar hyn o bryd, gan edrych ymlaen at gyrhaeddiad y ddau dyrbin o’r Almaen i borthladd Abertawe, at eu symud oddiyno i’r safle, at ddydd mawr codi’r tyrrau (gan obeithio, yn eironig, na fydd gormodedd o wynt), ac at ddydd cynhyrchu trydan glân, adnewyddol, am y tro cyntaf tua’r Nadolig.

Ond yn ogystal â’r peirianwyr o gwmni Raymond Brown o Ben-y-bont ar Ogwr, roedd swyddogion Menter Awel Aman Tawe o Gwmllynfell yno hefyd i’n croesawu fel buddsoddwyr. Ar y blaen oedd Dan McCallum ac Emily Hinshellwood, sef y ddau a fu’n ysbrydoli gweithgareddau Awel Aman Tawe ers y cychwyn – gan roi lle mor flaenllaw, gyda llaw, i’r iaith Gymraeg. Wrth ymladd y frwydr hir am ganiatad i godi’r fferm wynt, buon nhw’n gwthio ymlaen gyda phrosiectau ynni adnewyddol eraill gan osod paneli haul ar amrywiaeth o adeiladau lleol yng Nghwm Aman, Dulais a Thawe.

Bu’r frwydr hon am y fferm wynt yn hir oherwydd gwrthwynebiad criw cymharol fychan. Parhau i ddarllen

Dathlu paneli haul menter gydweithredol Egni

ROEDDEN ni’n falch iawn i fod yn rhan o ddathliad arwyddocaol iawn ym mhentref Banwen, ym mhen uchaf Cwm Dulais, ddoe – cwm sydd wedi ennill sylw byd-eang yn ddiweddar trwy ffilm Pride am y gefnogaeth gafodd glowyr lleol yn ystod streic 1984-5 gan griw o bobl hoyw o Lundain.
Ond nid am y ffilm enwog honno oedd ein dathliad.

Cwm glo clasurol Cymreig yw Cwm Dulais, yn glwstwr o bentrefi rhubanog yn disgyn o ymylon Bannau Brycheiniog i lawr at afon Nedd ger Aberdulais. Pentrefi fel Banwen, Onllwyn, Blaendulais, a’r Creunant yn rhesi???????????????????????Egni DOVE panelli goleuach 2?????????????????????????????????????????????????????????? o derasau hir, ond gydag ambell i McMansion ac ystadau bychain o dai moethus hynod annisgwyl, bellach, i’w gweld hefyd.

Cwm tipyn yn ddi-arffordd yw e, heb broffeil uchel, o leiaf hyd at ddyfodiad Pride. Ond fel cymaint o’n cymunedau, gadawyd Cwm Dulais hefyd yn waglaw wrth i’r diwydiant glo droi cefn.
Cofiwch, mae yng Nglofa Cefn Coed amgueddfa i adlewyrchu profiad ofnadwy’r diwydiant ynni a fu ( ‘Y lladd-dy’ oedd yr enw lleol ar bwll Cefn Coed). Ac mae peiriannau enfawr yn dal i rwygo’r glo brig o’r pridd ar y gwastadeddau uchel ger Banwen a Dyffryn Cellwen a Choelbren.
Ewch i’r cwm. Er y prydferthwch, does dim yn amlwg iawn i’w ddathlu. Tlodi’n amlwg. Dadfeiliad. Diweithdra’n uchel.

Ond wrth i ni yrru i fyny’r cwm, cofio oeddwn i sut roedd pobl y cymunedau hyn wedi codi’n uwch na’r amgylchiadau creulon a osodwyd arnynt yn ystod llanw a thrai’r diwydiant glo.
Dyna blwyfolion Eglwys St Margaret yng Nghreunant yn y 1950 a 60au yn gosod ffenestri lliw hynod gywrain yn waliau’r adeilad. Fe’u lluniwyd gan Celtic Studios, Abertawe, dan ysbrydoliaeth yr athrylith Howard Martin.

Dyna Dai Francis o’r Onllwyn yn llefarydd huawdl dros gomiwnyddiaeth rhyngwladol, yn arweinydd cryf i undeb y glowyr, ac yn Gymro Cymraeg twymgalon wthiodd gyda Glyn Williams i sefydlu Eisteddfod y Glowyr ym Mhorthcawl. Parhau i ddarllen