Pan fydd haneswyr y dyfodol yn adrodd sut yr achubwyd y Ddaear rhag bygythiad enfawr cynhesu byd-eang – fe welwch fod awel fach optimistaidd yn fy nghyffwrdd ar y funud, wn i ddim pam – bydd enw’r cyn-Is Arlywydd Americanaidd, Al Gore, ymysg yr uchaf ar eu rhestr o’r bobl berswadiodd dynoliaeth i osgoi’r dibyn amgylcheddol.
Mae hi’n 10 mlynedd bellach ers i luoedd ledled y byd gael eu syfrdanu gan ei ffilm, An Inconvenient Truth. Yn seiliedig ar ddarlith gyda sleidiau yr oedd Al Gore wedi bod yn ei chyflwyno ar bum cyfandir, doedd fawr neb yn disgwyl pa mor ddylanwadol y byddai’r ffilm wrth bwyntio at y peryglon mawr oedd yn wynebu’r blaned gan gynhesu byd-eang. Gan gynnwys Gore ei hun.
Ond dyna a fu. Roedd grym y ffeithiau am gynhesu byd-eang yn An Inconvenient Truth wedi ysbrydoli ton o weithgarwch rhyngwladol i leihau’r allyriadau nwyon oedd yn achosi ac yn gwaethygu newid hinsawdd (gyda Chytundeb Hinsawdd Paris, 2015, yn ganlyniad).
Al Gore, cyn-Is Arlywydd America: Bu’n annog pobl i ymygyrchu dros leihau allyriadau carbon am dros ddegawd.
Yn rhifyn cyfredol yr Observer (30.07.2017), mae’r newyddiadurwraig o Gaerdydd, Carole Cadwalladr, yn olrhain nid yn unig llwyddiant annisgwyl y ffilm, ond sut mae Al Gore wedi parhau heb arafu dim a’i genhadaeth i achub y byd.
Wrth wneud hynny, mae hi’n dangos sut mae Gore wedi gorfod gwrthsefyll corfforaethau ynni rhyngwladol sydd wedi taflu arian yn gynyddol i geisio rhwystro twf y mudiadau amgylcheddol.
Gan adlewyrchu neges Naomi Klein yn ei llyfr This Changes Everything: Climate Change v Capitalism (Simon & Schuster, 2014), a Naomi Oreskes a Erik M. Conway yn Merchants of Doubt (Bloomsbury, 20010), mae Gore yn colbio’r cyfalafwyr rhyngwladol wrth siarad gyda Cadwalladr:
“Mae’r rhai sydd a gafael ar symiau mawr o arian a phwer noeth wedi gallu tanseilio pob rheswm a ffaith yn ystod [y prosesau] o lunio penderfyniadau cyhoeddus,” meddai.
“Y brodyr Koch yw noddwyr mwyaf gwadu newid hinsawdd. Ac er bod ExxonMobil yn honni eu bod wedi peidio, dydyn nhw ddim. Maen nhw wedi rhoi chwarter biliwn o ddoleri i grwpiau gwadu newid hinsawdd. Mae’n glir eu bod yn ceisio anablu ein gallu i ymateb i’r bygythiad hwn i’n bodolaeth.”
Ag yntau’n dal i annerch cyfarfodydd ac i siarad gydag arweinwyr gwleidyddol ledled y blaned, mae Al Gore hefyd wedi gweld yr angen i droi at ffilm eto er mwyn ceisio atal cryfder newydd y gwadwyr dan arweiniad Donald Trump. Yn wir, bu raid ail-olygu diwedd ei ffilm newydd wedi i Trump dynnu’r Unol Daleithiau allan o Gytundeb Hinsawdd Paris.
- O 18 Awst ymlaen, bydd ffilm newydd Al Gore i’w gweld mewn sinemau ymhobman: An Inconvenient Sequel: Truth to Power.
Ar derfyn ei herthygl yn yr Observer, mae Carole Cadwalladr yn ein hannog bawb ohonom i fynd i weld ffilm: “Brexit, Trump, newid hinsawdd, cynhyrchwyr olew, arian tywyll, dylanwad Rwsiaidd, ymosodiad chwyrn ar ffeithiau, tystiolaeth, newyddiaduraeth, gwyddoniaeth, mae’r cyfan yn gysylltiedig. Gofynnwch Al Gore … I ddeall y realiti newydd yr ydym yn byw ynddo, rhaid i chi wylio An Inconvenient Sequel: Truth to Power.”
… Ac o son am ddathlu 10 mlwyddiant An Inconvenient Truth, cafodd cylchgrawn Y Papur Gwyrdd ei lansio 10 mlynedd yn ol hefyd, mewn cyfarfod cyhoeddus ar faes Eisteddfod Genedlaethol Sir y Fflint yn 2007. Ie, dyna ganlyniad bach arall i ffilm Al Gore!
Y Papur Gwyrdd 