Tyrbinau gwynt Mynydd y Betws – ynni glan gyda’r awelon
AR OL bod am dro ola’r dydd nos Lun diwethaf gyda’n llamgu Cymreig, Taliesin, penderfynnodd Charlotte a minnau neidio i’r car i fynd am dro bach ychwanegol i fwynhau’r machlud ar Fynydd Gelli Wastad a Mynydd y Gwair.
Ry’n ni’n lwcus: mae copaon y bryniau o fewn 10 munud o’n cartref yn Nhreforys, gyda golygfeydd ysblennydd i bob cyfeiriad – os ydy’r tywydd yn caniatau! Ac, yn wir, roedd hi’n noson hynod o braf wrth i ni yrru ar y ffordd gul fynyddig i gyfeiriad Rhydaman.
Yn sydyn, dyna bleser a chyffro oedd dod ar draws clwstwr o dyrbinau gwynt gwyn ar Fynydd y Betws a’u llafnau’n troi’n osgeiddig yn yr awel ysgafn gan adlewyrchu haul y diwetydd. I ninnau, roeddynt yn olygfa hudolus, fel petaen nhw’n codi’n naturiol o’r llethrau gwyrdd.
Cofiwch, yn f’arddegau roeddwn yn byw o fewn canllath i bwll glo’r Western yn Nantymoel. Yno, roedd tramiau’n sgrechian yn aml wrth ddringo’r inclein i daflu cerrig gwastraff yn domen fawr a brwnt ar y llethrau gerllaw. Gyda’r atgof am hynny, roedd tyrbinau gwynt Mynydd y Betws yn symbol o ffordd newydd, waraidd a gobeithiol o drin y Ddaear wrth ddiwallu’r angen am ynni.
Na, does mo’u hangen ymhob man, ond, wir i chi, maen nhw’n well o lawer iawn na’r hen domenni glo a’r cyfan oedd yn gysylltiedig a’r diwydiant glo. Bu tair cenhedlaeth o lowyr y gwn amdanynt yn ein teulu ni – ond ffermydd gwynt amdani, nes bod technoleg lai difrodol eto’n ymddangos.
Machlud haul – ond symbol o wawr newydd i ynni adnewyddol
Y Papur Gwyrdd 